Bir kelimenin birden fazla temel anlamı olmaz. Sözcüklerin gerçek anlamına en yakın olan manasına yan anlam denir.
Temel Anlam Ne Demek?
Temel anlam, kelimenin mecazi değil ilk anlamında kullanılması demektir. Birden fazla anlamı olan kelimeler mecazi, gerçek, yan ve terim anlam olarak dört ana başlıkta toplanır.
Örnekler:
1- Gün boyu dolaştığımız için ''ayaklarım'' şişmiş.
2- Masanın bir ''ayağı'' sallanıp duruyor.
3- Uzun bir süre önce bu tür mekanlardan ''ayağını'' çekti.
Yukarıdaki cümlelerde ayak kelimesi üç farklı anlamda kullanılmıştır.
İlk Cümle: Gerçek Anlam
İkinci Cümle: Yan Anlam
Üçüncü Cümle: (Deyimin içinde yer aldığı için) mecazi anlam.
Diğer Örnekler:
1- Televizyona çok yakından bakarsan gözlerin bozulur. (Göz - Temel Anlam)
2- Şarj aletini torpido gözünde unutmuşum. (Göz - Yan Anlam)
3- Ona gözüm gibi bakacağım. (Göz - Mecazi Anlam)
Türkçede Temel Anlamın Özellikleri Nelerdir?
1- Bir kelimenin herkes tarafından benimsenmiş ve yaygın olarak kullanılan ilk anlamına temel anlam denir.
2- Türkçede kelimelerin en eski hali temel anlamında kullanılmıştır. Daha sonra dilin zenginleşmesi ve birçok deyimin ortaya çıkması ile birlikte birçok kelimenin terim, mecaz ve yan anlamı da türetilmiştir.
3- Bir kelime temel anlamıyla benzetme cümlelerinde kullanılabilir. Örneğin '' Babam aslan gibi güçlü'' cümlesinde babanın gücü aslana benzetilmiştir. Bununla birlikte aslan kelimesi kendisine benzetilen olsa da temel anlamında kullanılmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder